سفالگری چگونه است؟

سفالگری چگونه است؟

سفالگری یک هنر دستی است که در آن از خاک رس برای ساخت انواع ظروف، اشیای تزئینی و کاربردی استفاده می‌شود. این فرآیند شامل مراحل مختلفی از آماده‌سازی خاک تا شکل‌دهی و پخت نهایی است. در این مقاله، به طور کامل بررسی می‌کنیم که سفالگری چگونه است و چه مراحلی دارد.

خاک رُس دارای خاصیت چسبندگی فوق العاده ای است و شکل دهی گِل رُس به راحتی امکان پذیر است.

اهمیت سفال و نحوه ساخت ظروف سفالی

سفال قدمت بسیار زیادی در میان صنایع دستی ایرانی دارد و نمادی از تمدن ایرانی و اسلامی است.
افراد بسیار زیادی از هنر سفال برای تزیین منزل و طراحی دکوراسیون منزل خود، بهره می گیرند.

مراحل ساخت سفال:

1. آماده‌سازی خاک رس

سفالگری با آماده‌سازی خاک رس آغاز می‌شود. خاک رس باید نرم و قابل انعطاف باشد تا به راحتی به شکل‌های دلخواه درآید. این خاک با آب مخلوط شده و به یک خمیر صاف و یکنواخت تبدیل می‌شود. خاک رس برای سفالگری باید دارای کیفیت خوبی باشد تا پس از پخت ترک نخورد یا خراب نشود.

این مرحله در شکل گیری گل رس، از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. ورز دادن گل سفالگری، موجب نفوذ آرام و تدریجی آب در گل می شود و سبب هواگیری و انعطاف پذیری بیشتر گل رس می شود.

2. شکل‌دهی به سفال

یکی از مهم‌ترین مراحل سفالگری، شکل‌دهی به اشیاء سفالی است. در این مرحله، خمیر رس به کمک دست یا ابزارهایی مانند چرخ سفالگری شکل داده می‌شود. روش‌های مختلفی برای شکل‌دهی وجود دارد:

• چرخ سفالگری: این ابزار، یک چرخ گردان است که سفال‌گر با دست خود خمیر را روی آن قرار داده و با چرخاندن چرخ، شکل دلخواه را به ظرف یا شیء می‌دهد.
• قالب‌گیری: در این روش، خمیر سفال داخل قالب‌های از پیش طراحی شده قرار می‌گیرد و پس از خشک شدن، شکل نهایی به دست می‌آید.
• شکل‌دهی دستی: برخی از سفال‌ها به‌صورت دستی و بدون چرخ یا قالب ساخته می‌شوند. این روش مخصوص سفال‌های هنری و منحصربه‌فرد است.

برای اینکه در حین کار، گل رس به دست نچسبد باید از یک ظرف آب در کنار چرخ سفالگری استفاده کرد و دائما دست ها را به وسیله آن مرطوب نگه داشت.

البته برای ظروف سفالی دارای نقش برجسته که شکل دادن با دست به آنها کار آسانی نیست، می توان از قالب های سفالگری برای ایجاد این نقوش استفاده کرد.

3. خشک کردن سفال

پس از شکل‌دهی، سفال باید خشک شود. این مرحله بسیار حساس است زیرا اگر سفال به‌طور یکنواخت و آرام خشک نشود، ممکن است ترک بخورد یا دفرمه شود. برای خشک کردن، اشیای سفالی را در دمای اتاق یا در مکانی با جریان هوای آرام قرار می‌دهند. مدت زمان خشک شدن بسته به اندازه و ضخامت شیء سفالی متفاوت است.

4. پخت اولیه (Biscuit Firing)

پس از خشک شدن، سفال برای پخت اولیه آماده می‌شود. در این مرحله، اشیای سفالی در کوره‌هایی با دمای حدود 900 تا 1000 درجه سانتی‌گراد قرار می‌گیرند. این پخت اولیه باعث می‌شود سفال سخت شده و رطوبت آن به‌طور کامل از بین برود. پس از این مرحله، سفال به حالت ناپخته یا بیسکویتی درمی‌آید.

5. لعاب‌کاری (Glazing)

پس از پخت اولیه، اگر قرار باشد سفال لعاب‌کاری شود، در این مرحله انجام می‌شود. لعاب نوعی پوشش شیشه‌ای است که به سطح سفال زده می‌شود تا هم زیبایی بیشتری به آن بدهد و هم مقاومت آن را افزایش دهد. لعاب‌ها می‌توانند بی‌رنگ، رنگی یا مات باشند و به شکل‌های مختلفی اعمال می‌شوند.

6. پخت نهایی (Glaze Firing)

بعد از اعمال لعاب، سفال‌ها برای پخت نهایی به کوره برمی‌گردند. در این مرحله، دمای کوره به حدود 1200 تا 1300 درجه سانتی‌گراد افزایش پیدا می‌کند. این دما باعث می‌شود لعاب به‌طور کامل به سطح سفال بچسبد و یک پوشش مقاوم و درخشان ایجاد کند. پخت نهایی چند ساعت طول می‌کشد و پس از سرد شدن، سفال آماده استفاده است.

باید درجه حرارت کوره را به آرامی افزایش دهیم تا سفال ها به آرامی پخته شوند و به استقامت مورد نظر برسند.

7. تزئینات نهایی

در برخی موارد، پس از پخت نهایی، سفال‌ها با تزئینات دستی مانند نقاشی، کنده‌کاری یا اضافه کردن طرح‌های مختلف (برجسته کاری)، باسمه کاری با مهره و یا لعاب کاری بدنه، می توان سفال را تزئین کرد. این مرحله به‌ویژه برای سفال‌های هنری و تزیینی بسیار مهم است.

برای لعاب دادن به سفال از رنگ های سبز، زرد، قهوه ای و لاجوردی استفاده می شود.

انواع روش‌های سفالگری چگونه است؟

سفالگری به روش‌های مختلفی انجام می‌شود که هر کدام از آنها به تکنیک‌ها و ابزارهای خاص خود نیاز دارند:

• سفالگری چرخ‌کاری: در این روش، از چرخ سفالگری برای ساخت اشیاء گرد و متقارن استفاده می‌شود.
• سفالگری قالبی: این روش بیشتر برای تولیدات صنعتی یا ساخت اشیاء در تعداد زیاد به کار می‌رود.
• سفالگری دستی: این روش معمولاً برای ساخت اشیاء خاص و هنری به‌کار می‌رود و به خلاقیت بالایی نیاز دارد.

ابزارهای مورد نیاز سفالگری

سفالگری به ابزارهای مختلفی نیاز دارد که شامل موارد زیر است:

• چرخ سفالگری: برای شکل‌دهی اشیاء گرد مانند کوزه و گلدان.
• کوره سفالگری: برای پخت سفال در دماهای بالا.
• ابزارهای دستی: مانند چاقوها، قلم‌ها و اسفنج‌ها برای تزئین و اصلاح سطح سفال.

در واقع تکنیک‌های سفالگری چگونه است که مانع ترک برداشتن و استحکام ظروف سرامیکی می‌شود؟

اکثر ظروف ساخته شده سرامیکی به راحتی ترک برمیدارند که در کارگاه للینی با روش‌های مطمئن و کاربردی طوری ساخته می‌شوند که از استحکام بالایی برخوردار هستند و کیفیت تضمین شده‌ای دارند.

می‌توانید انواع دست سازه‌های سرامیکی را از وب سایت للینی مستقیم و بدون واسطه از کارگاه با قیمت مناسب تهیه نمایید.
برای مطالعه بیشتر مراحل ساخت ظروف سرامیکی  را نیز مطالعه کنید.